Sucha zgnilizna wierzchołkowa pomidora to jedna z najczęściej występujących fizjologicznych chorób pomidorów, a także papryk i bakłażanów. Choć nie jest wywoływana przez grzyby czy bakterie, może prowadzić do znacznych strat w plonach, jeśli nie zostanie odpowiednio wcześnie rozpoznana i leczona. Charakterystyczne czarne końcówki pomidorów i brunatnienie końcówek pomidorów to sygnały, których nie wolno bagatelizować. Dziś postaramy się odpowiedzieć na kluczowe pytania dotyczące przyczyn powstawania suchej zgnilizny wierzchołkowej pomidorów oraz tego jak przeciwdziałać niedoborom wapnia u pomidorów i chronić zarówno uprawy gruntowe, szklarniowe jak i doniczkowe. 

✅ Co to jest sucha zgnilizna wierzchołkowa pomidora?

Zgnilizna wierzchołkowa pomidorów to choroba fizjologiczna objawiająca się brunatnymi, suchymi, a z czasem czarnymi plamami na dolnej części owocu (wierzchołku). Owoce dotknięte tą przypadłością stają się niezdatne do spożycia - nie tylko ze względów estetycznych, ale też ze względu na pogorszenie smaku i jakości miąższu.

✅ Przyczyny suchej zgnilizny wierzchołkowej pomidora.

Główną przyczyną powstawania tej choroby jest niedobór wapnia w pomidorach – ale nie zawsze wynika on z jego braku w glebie. Często wapń nie dociera do rozwijających się owoców z powodu zaburzeń w transporcie wewnątrz rośliny.

Co powoduje suchą zgniliznę wierzchołkową?
Najczęściej są to:

• Zbyt wysoka temperatura (powyżej 30°C)
• Niewłaściwe podlewanie pomidorów – zarówno niedobór, jak i nadmiar wody
• Zbyt małe pojemniki lub ograniczone podłoże
• Nieprawidłowe nawożenie
• Zbyt gęste ulistnienie, które konkuruje o wapń
• Zbyt szybki wzrost roślin (np. spowodowany nadmiarem azotu)

Warto dodać, że sucha zgnilizna wierzchołkowa pomidora pojawia się częściej wśród upraw szklarniowych i doniczkowych pomidorów ze względu na ograniczony dostęp do wody i składników mineralnych.

✅ Brak wapnia pomidory objawy - jak je rozpoznać?

Objawy braku wapnia w pomidorach to przede wszystkim pojawienie się małych, wodnistych plam na wierzchołkach młodych owoców. Z czasem plamy te ciemnieją, stają się suche, twarde, a ich powierzchnia może się zapadać.

Najczęściej występują na pierwszych gronach pomidorów. Mogą też pojawiać się na kolejnych gronach jeśli poziom wapnia nie zostanie w porę uzupełniony. To oznaka, że ściany komórkowe nie rozwijają się prawidłowo - są zbyt cienkie i ulegają deformacjom. Problem zaczyna się już na etapie zapylania i zawiązywania owoców.

Jak zapobiegać suchej zgniliźnie wierzchołkowej pomidora?
Przede wszystkim przez odpowiednią pielęgnację i profilaktykę:

1. Prawidłowe podlewanie pomidorów
Kluczowe jest właściwe podlewanie pomidorów przez cały okres wegetacji. W upalne dni najlepiej podlewać wcześnie rano i/lub wieczorem. Gleba powinna być stale wilgotna, ale nie mokra. Pomidory źle znoszą przesuszenie podłoża w doniczce, nie lubią też zastoju wody. 

2. Ściółkowanie i zacienianie
W uprawach gruntowych i doniczkowych warto stosować ściółkę np. ze słomy, agrowłókniny. Taki zabieg pomaga utrzymać stałą temperaturę i wilgotność podłoża. W czasie upałów warto cieniować rośliny szczególnie w szklarniach.

3. Prawidłowe nawożenie
W początkowej fazie wzrostu należy stosować nawozy azotowe, a po rozpoczęciu owocowania te bogate w potas i wapń najlepiej w płynnej formie. W przypadku niestabilnej pogody - zbyt suchego lub zbyt mokrego lata warto prewencyjnie stosować również nawóz wapniowy w formie oprysku dolistnego.

4. Usuwanie nadmiaru liści
Zbyt gęste ulistnienie powoduje konkurencję o wapń. Usuwając dolne liście i te zacieniające owoce ogranicza się ryzyko wystąpienia suchej zgnilizny wierzchołkowej pomidora.

5. Dobór odpowiednich pojemników
W przypadku upraw w doniczkach warto stosować pojemniki minimum 15-20 litrów. Sucha zgnilizna wierzchołkowa pomidora w uprawie doniczkowej często wynika z ograniczonego rozwoju korzeni i niedostatecznego pobierania wapnia.

6. Wietrzenie szklarni
Zbyt wysoka temperatura wewnątrz szklarni, to jedna z głównych przyczyn zaburzeń wapniowych. Regularne wietrzenie pomaga w utrzymaniu optymalnych warunków uprawy.

✅ Leczenie suchej zgnilizny wierzchołkowej pomidora.

Leczenie suchej zgnilizny wierzchołkowej pomidora opiera się na uzupełnieniu wapnia oraz poprawie warunków uprawy. Najskuteczniejszą metodą są opryski dolistne, które pozwalają szybko uzupełnić niedobory wapnia w roślinach. 

Oprysk na suchą zgniliznę wierzchołkową pomidora sprawdzone preperaty:

• Wapń Forte nawóz dolistny - nowoczesny, dolistny i doglebowy nawóz wapniowy wzbogacony o azot i mikroelementy. Łatwa forma nawożenia sprawia, że preparat dobrze i szybko się wchłania. Jest bardzo szybko pobierany przez roślinę i przemieszczany do wszystkich części roślin. Nawóz ten zapobiega chorobom fizjologicznym, powstałym wskutek niedoboru wapnia.

• Nawóz Magiczna Siła do pomidorów - specjalistyczny nawóz interwencyjny przeznaczony do nawożenia pomidorów. Zapewnia wyższą odporność krzaków na choroby, oraz bardziej obfite plonowanie. Nawóz jest wysoko skoncentrowany, dlatego wystarczy już niewielka dawka by zobaczyć jego dobroczynne działanie na roślinie. Jest bardzo dobrze przyswajany przez liście i korzenie. 100% rozpuszczalny w wodzie. Prosty w stosowaniu – łączy podlewanie z nawożeniem. Wysoka wydajność - dawka 1g na litr wody.

• Help Plant Ca - interwencyjny, specjalistyczny produkt, przeznaczony do zapobiegania oraz eliminowania chorób fizjologicznych występujących w roślinie z powodu niedoboru Wapnia (Ca).

✅ Jak dostarczyć wapń pomidorom?

Najlepiej przez nawożenie dolistne - działa szybciej niż nawożenie doglebowe. Stosuj opryski zgodnie z zaleceniami producenta, zwracając uwagę na liście, grona i łodygi. Opryski należy wykonywać przy bezdeszczowej i bezwietrznej pogodzie zgodnie z zaleceniami producentów preparatów. Zawsze należy przestrzegać zalecanej dawki oraz wytycznych dotyczących ilości i częstotliwości oprysków. Warto również pamiętać o regularnym nawożeniu podłoża, zwłaszcza w uprawach doniczkowych. W przypadku pojemnikowej i szklarniowej uprawy pomidorów wapń w płynie na pomidory warto stosować profilaktycznie już na etapie kwitnienia roślin.

✅ Uprawa ekologiczna a sucha zgnilizna wierzchołkowa.

W przypadku suchej zgnilizny wierzchołkowej pomidora w uprawach ekologicznych również dopuszcza się stosowanie naturalnych źródeł wapnia. W tym przypadku doskonale sprawdzą się takie preparaty jak: mączka bazaltowa, dolomit czy nawozy wapniowo-algowe. Preparaty te stosuje się doglebowo. Ważne jest też zachowanie właściwej rotacji upraw, dbałości o zdrowe nasiona i utrzymanie wysokiej jakości podłoża.

✅Różnice między suchą zgnilizną wierzchołkową a zarazą ziemniaczaną.

Wielu ogrodników ma problem z rozpoznaniem, którą z chorób zostały dotknięte uprawy pomidorów. Różnice między suchą zgnilizną wierzchołkową, a zarazą ziemniaczaną są jednak wyraźne:

Sucha zgnilizna wierzchołkowa pomidorów - to choroba fizjologiczna, której objawami są suche, brunatne plamy pojawiające się na końcówkach owoców. Choroba nie przenosi się też na inne sadzonki pomidorów. Aby zniwelować zgniliznę wierzchołków oraz uchronić uprawy należy wykonać oprysk preparatem na bazie wapnia. 

Zaraza ziemniaczana - to choroba wywołana przez grzyby Phytophthora infestans. Charakteryzuje się tym, że na powierzchni owoców zaczynają się pojawiać mokre, brunatne plamy. Choroba nie atakuje wyłącznie owoców poraża też liście i łodygi prowadząc do zamierania całych pędów pomidorów oraz przebarwiania się i zamierania ulistnienia. Choroba jest silnie zakaźna i szybko przenosi się na kolejne krzaki pomidorów. Jedynym sposobem na eliminację zarazy ziemniaczanej jest stosowanie oprysków fungicydowych.

✅ FAQ Najczęstsze pytania dotyczące suchej zgnilizny wierzchołkowej pomidorów.

1. Co to jest sucha zgnilizna wierzchołkowa pomidora?

To fizjologiczna choroba owoców spowodowana niedoborem wapnia, objawiająca się brunatnymi, suchymi plamami na końcach pomidorów.

2. Jakie są objawy braku wapnia w pomidorach?

Czarne lub brunatne plamy na wierzchołkach owoców, deformacje, zapadnięcia tkanek, najczęściej na pierwszych gronach.

3. Co powoduje suchą zgniliznę wierzchołkową pomidora?

Zaburzony transport wapnia do owoców, najczęściej przez zbyt wysoką temperaturę, złe podlewanie lub nawożenie ale też uszkodzenie sadzonek podczas zabiegów pielęgnacyjnych.

4. Jak podlewać pomidory, by uniknąć choroby?

Regularnie, umiarkowanie, rano i wieczorem. Należy unikając zarówno przesuszenia, jak i przelania sadzonek.

5. Jak zapobiegać suchej zgniliźnie w szklarni?

Należy dokładnie wietrzyć szklarnię i częściowo zacieniać podczas upałów. Warto też ściółkować sadzonki pomidorów i stosować prewencyjnie wapń w płynie.

6. Czy sucha zgnilizna przenosi się na inne rośliny?

Nie sucha zgnilizna nie jest chorobą zakaźną. Nie przenosi się z rośliny na roślinę jak to ma miejsce przy chorobach grzybowych.

7. Jakie nawozy są dobre na zgniliznę wierzchołkową?

Nawozy interwencyjne - czyli takie z dużą zawartością składników odżywczych. Warto też stosować nawozy wapniowe - zarówno prewencyjnie jak i po pojawieniu się oznak choroby.

8. Czy można jeść owoce z objawami zgnilizny wierzchołkowej?

Nie. Porażone zgnilizną owoce są niesmaczne i nie nadają się do spożycia.

9. Czy można uprawiać pomidory ekologicznie bez zgnilizny?

Tak, przy dobrej pielęgnacji, zbilansowanym nawożeniu i dbaniu o glebę.

10. Czy zgnilizna może pojawić się mimo obecności wapnia w glebie?

Tak - jeśli wapń nie jest transportowany do owoców na przykład z powodu stresu cieplnego, suszy lub nadmiaru azotu. Dlatego najskuteczniejszym sposobem uzupełniania wapnia są nawozy dolistne.