Burak ćwikłowy to jedno z najpopularniejszych warzyw korzeniowych jakie uprawia się w przydomowym warzywniku. Rozmaitość dostępnych odmian sprawia, że obfitymi zbiorami można się cieszyć przez większą część sezonu. To nie tylko proste w uprawie ale też bardzo smaczne i zdrowe warzywno. Jego wszechstronność kulinarna, wysoka wartość odżywcza i stosunkowo prosta pielęgnacja sprawiają, że jest częstym wyborem wśród miłośników ekologicznej uprawy warzyw w ogrodzie. Buraki z powodzeniem można uprawiać również w donicach i pojemnikach na balkonie czy tarasie. Należy jedynie pamiętać, że burak to warzywo korzeniowe i musi mieć odpowiednio dużo miejsca by wykształcić korzeń. Nie bez znaczenie pozostaje te podłoże i odpowiednie stanowisko uprawy. Aby uzyskać dorodne, zdrowe korzenie o intensywnym kolorze i doskonałym smaku, warto poznać cały proces uprawy od siewu, aż do zbioru.
✅ Warunki uprawy buraka ćwikłowego.
Stanowisko i gleba Uprawa buraka ćwikłowego w ogrodzie wymaga słonecznego stanowiska i gleby żyznej, próchnicznej, o dobrej strukturze. Najlepsze są gleby gliniasto-piaszczyste o odczynie lekko kwaśnym do obojętnego (pH 6,5–7,2). Gleba powinna być dobrze przepuszczalna, gdyż zastoje wody sprzyjają gniciu korzeni. Warto na jesień zastosować obornik lub kompost, a na wiosnę lekko wzruszyć ziemię. Tak przygotowane podłoże będzie idealne do uprawy buraków.
Watro też wspomnieć, że odmiany o korzeniach kulistych z powodzeniem uprawiać można również na balkonie czy tarasie w odpowiednio wysokich pojemnikach. Najlepiej plonują w 15 – 20 L donicach wypełnionych ziemią do wysiewu warzyw wzbogaconą kompostem.
✅ Kiedy siać buraki ćwikłowe w ogrodzie?
Wysiew nasion buraka ćwikłowego można rozpocząć już w drugiej połowie kwietnia. Siew późniejszy – do końca maja – daje mniejsze ryzyko wybijania w pędy kwiatostanowe, ale opóźnia zbiór. Możliwy jest też siew letni w lipcu z przeznaczeniem na jesienny zbiór.
✅ Wysiew nasion buraka ćwikłowego i pielęgnacja.
Nasiona warzyw, w tym buraka ćwikłowego, najlepiej siać bezpośrednio do gruntu. Rzędy powinny być oddalone o 25–30 cm, a nasiona wysiewa się co 3–5 cm na głębokość około 2–3 cm. Optymalnie jest umieszczać po 2 nasiona, a po wschodach zredukować do jednej najmocniejszej sadzonki. Jeśli siew był zbyt gęsty należy przeprowadzić przerywkę, pozostawiając rośliny co 8–10 cm. Nadwyżkę siewek można dodać sałatek lub na kanapki. Osobom, które nie chcą tracić czasu na przerywkę buraków proponujemy zakup nasion na taśmie.
Większość popularnych odmian dostać można właśnie w formie taśm nasiennych. Na takich taśmach nasiona od początku umieszczone są we właściwych odległościach od siebie co ułatwia wysiew i ogranicza potrzebę pielęgnacji siewek.
Uprawa buraka ćwikłowego w ogrodzie wymaga regularnego odchwaszczania, spulchniania gleby i umiarkowanego regularnego podlewania. Szczególnie ważne jest nawadnianie w fazie formowania korzenia. Niedobór wody skutkuje zniekształconymi zdrewniałymi korzeniami. Odchwaszczać uprawy należy ręcznie tak, by nie uszkodzić korzeni roślin. W trakcie uprawy można zrywać zarówno młode liście jak i średnio ukształtowane rośliny na botwinę.
✅ Odmiany buraka ćwikłowego.
Wśród chętnie uprawianych odmian buraka ćwikłowego można wyróżnić:
• Burak Ćwikłowy Czerwona Kula 2 – klasyczna, plenna odmiana o kulistym kształcie i intensywnie czerwonym miąższu. Odmiana wczesna (okres wegetacji ok. 110 dni), plenna tworzy kuliste korzenie o soczystym krwistoczerwonym miąższu. Polecany do bezpośredniego spożycia, przetwórstwa i do zimowego przechowywania. Burak ćwikłowy Czerwona Kula 2 jest soczysty, delikatny w smaku i słodki. Młode korzenie i liście można jeść na surowo. Jest także smaczny gotowany, suszony, marnowany, pieczony, a nawet smażony (jako chipsy). W sokowirówce można wykorzystać go do zrobienia soku.
• Burak Ćwikłowy Opolski – bardzo dobrze przechowujący się, o ciemnoczerwonym kolorze. To jedna ze starszych odmian buraka ćwikłowego o okresie wegetacji ok. 120 dni. Tworzy korzenie podłużne, cylindryczne, o delikatnej skórce. Miąższ ciemnopurpurowy, delikatny i smaczny – bardzo słodki. Pierścienie na ogół niewidoczne.
• Burak Ćwikłowy Okrągły Ciemnoczerwony – Odmiana plenna polecana do zimowego przechowywania. Może być uprawiana na letni zbiór pęczkowy. Tworzy korzenie kuliste z lejkowatą nasadą, pokryte ciemnoczerwoną skórką. Przeznaczona do bezpośredniego spożycia oraz do przechowywania w okresie jesieni i zimy. Tworzy okrągłe zgrubienia korzeniowe o masie ok. 300g Jedna ze starszych polskich odmian, czasami na przekroju poprzecznym korzenia widać zaznaczone białawe pierścienie.
• Burak Ćwikłowy Monorubra - Odmiana jednokiełkowa o okres wegetacji 130 dni. Użycie odmiany jednokiełkowej, ułatwia uprawę oraz pozwala uzyskać bardziej wyrównane korzenie. Tworzy korzeń walcowaty bez charakterystycznych pierścieni, smaczny o charakterystycznym ciemnoczerwonym soczystym miąższu. Odmiana polecana jest do bezpośredniego spożycia i do przetwarzania.
• Burak Ćwikłowy Śnieżna Kula - jedyna odmiana białego buraka ćwikłowego. Korzeń kulisty o gładkiej skórce. Miąższ wyjątkowo smaczny o wysokiej zawartości suchej masy (ok. 16%) i cukrów (ok. 11%), doskonały do konserwowania (kostka, plastry), również w mieszankach z innymi warzywami.
✅ Uprawa współrzędna buraka ćwikłowego.
Decydując się na uprawę buraka ćwikłowego na grządkach warzywnych warto wysiewać go zgodnie z zasadą alleopatii. Burak ćwikłowy dobrze rośnie obok:
• cebuli
• czosnku
• fasoli szparagowej
• sałaty
• rzodkiewki
• kopru
Nie zaleca się uprawy buraków po innych warzywach korzeniowych.
✅ Szkodniki i ochrona buraka ćwikłowego.
Burak ćwikłowy narażony jest na atak kilku szkodników, które mogą znacznie obniżyć plon i jakość korzeni:
• Pchełki burakowa – drobne chrząszcze żerujące na liściach. Można je zwalczać preparatami chemicznymi np. Mospilan 20 SP.
• Mszyce burakowa – wysysają soki z młodych liści, powodując ich deformację. Pomocne do zwalczania są środki naturalne np. wyciąg z pokrzywy..
• Nicienie – niszczą korzenie, powodując ich zniekształcenia. Warto zastosować zmianowanie upraw by ograniczyć ich występowanie. Można też sadzić aksamitki, których zapach skutecznie odstrasza nicienie glebowe.
• Pędraki i drutowce – żyją w glebie, podgryzają korzenie. Stosować można naturalny, ekologiczny preparat mikrobiologiczny w formie koncentratu do odstraszania pędraków, opuchlaków, nicieni i drutowców oraz innych szkodników Wrotycz ekstrakt.
✅ Zbiór i przechowywanie.
Buraki ćwikłowe zbiera się od końca lipca do października, w zależności od terminu siewu i przeznaczenia. Zbiory należy przeprowadzać w suchy dzień, wykopując korzenie ostrożnie widłami, aby nie uszkodzić skórki. Przed przechowywaniem ścina się liście na wysokość 2–3 cm. Odpowiednio przechowywane buraki w mogą zachować świeżość nawet do wiosny.
Uprawa buraka ćwikłowego w ogrodzie to doskonały sposób na uzyskanie zdrowych, smacznych i bogatych w składniki odżywcze warzyw. Kluczem do sukcesu jest właściwe przygotowanie gleby, terminowy wysiew nasion buraka ćwikłowego, przemyślana pielęgnacja oraz odpowiednia ochrona przed szkodnikami. Wybierając sprawdzone nasiona warzyw i korzystając z zasad uprawy współrzędnej, możemy liczyć na obfite plony i satysfakcję z własnej, ekologicznej uprawy warzyw w ogrodzie.
